15- ءساۋىر. قازاقپارات كۇنتىزبەسى

اتاۋلى كۇندەر حالىقارالىق مادەنيەت كۇنى 1935 -جىلدىڭ 15 - ساۋىرىندە كوركەم جانە عىلىمي مەكەمەلەر مەن تاريحي ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ تۋرالى حالىقارالىق كەلىسىم - رەريح ءپاحتىسىنىڭ قابىلدانۋىنا وراي قۇرىلدى.

15 - ءساۋىر كۇنى حالىقارالىق مادەنيەت كۇنىن بەلگىلەۋ تۋرالى ۇسىنىستى 1998 -جىلى مادەنيەتتى قورعاۋ حالىقارالىق ليگاسى جاسادى.

دۇنيەجۇزىلىك ونەر كۇنى حالىقارالىق ونەر قاۋىمداستىعىمەن (IAA) قۇرىلىپ، العاش رەت 2012 -جىلى اتاپ ءوتىلدى. بەينەلەۋ ونەرىنىڭ بارلىق تۇرلەرىنە ارنالعان حالىقارالىق كۇندى اتاپ ءوتۋ يدەياسى العاش رەت مەكيسكانىڭ گۆادالاحارا قالاسىندا وتكەن حالىقارالىق ونەر قاۋىمداستىعىنىڭ 17 - باس اسسامبلەياسىندا ايتىلدى. ونى تۇركيا وكىلى ۇسىنىپ، فرانتسيا، قىتاي، كيپر، شۆەتسيا، جاپونيا، سلوۆاكيا، ماۆريكيا جانە نورۆەگيا ەلدەرىنىڭ دەلەگاتتارى قولدادى.

15 -ءساۋىر كۇنىنىڭ تاڭدالعان سەبەبى - بۇل كۇنى 1452 -جىلى اتاقتى يتالياندىق سۋرەتشى لەوناردو دا ۆينچي دۇنيەگە كەلدى.

ەكولوگيالىق ءبىلىم كۇنى ادەتتە ءار ەلدەگى ۇلتتىق تابيعاتتى قورعاۋ ۇيىمدارىنىڭ باستاماسىمەن اتاپ وتىلەدى. بۇل مەرەكەنىڭ تاريحى 1992 -جىلى، بۇۇ- نىڭ ريو- دە- جانە يرو قالاسىندا قورشاعان ورتا پروبلەمالارىن تالقىلاۋ بويىنشا كونفەرەنتسياسى وتكەن كەزدەن باستاۋ الادى. ەكولوگيالىق ءبىلىم كۇنىن وتكىزۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى - ەكولوگيالىق ءبىلىمدى العا جىلجىتىپ، جەر شارى تۇرعىندارىنىڭ ەكولوگيالىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ، جاس ۇرپاقتىڭ بويىندا تابيعات جانە ونىڭ قورلارىنا قۇرمەت سەزىمىن تاربيەلەۋ.

ەستە قالار وقيعالار 1925 -جىلى اقمەشىت (قازىرگى قىزىلوردا) قالاسىندا قىرعىز (قازاق) ا ك س ر كەڭەستەرىنىڭ V سەزى ءوتتى.

15-19 ءساۋىر اارلىعىندا وتكەن سەزدە احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ حالىققا ءوزىنىڭ تاريحي «قازاق» اتىن قايتارۋ جونىندەگى ۇسىنىسى قارالىپ، قولداۋ تاپتى.

«قىرعىز باسقا، قازاق باسقا ەكەنىن قازاق بالاسى تەگىس بىلسە دە بۇل كۇنگە شەيىن ەشتەڭە دەمەي، تىماقتارى سالپيىپ كەلەدى. ونى وتكەن زامانداردىڭ اعىمدارى كوتەرسە دە، قازىرگى كۇندە ۇلت اتىن جاسىرۋدى، ۇلت تاريحى ونداي جاڭساقتىقتى كوتەرمەيدى» ، دەپ سويلەگەن ەكەن احمەت بايتۇرسىن ۇلى. سونىمەن، احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ۇلت الدىنداعى تاعى ءبىر ۇلى ەڭبەگى - قازاقتى قايتادان قازاق اتاندىرىپ بەرگەنى بولدى.

1993 -جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بەلگيا كورولدىگىندەگى ەلشىلىگى بريۋسسەل قالاسىندا اشىلدى.

2005 -جىلى لوندوندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى «ازىق- تۇلىك كەلىسىمشارت كورپوراتسياسى» اق- نىڭ ۇلى بريتانياداعى وكىلدىگى رەسمي اشىلدى.

2006 -جىلى تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ بەدەلدى ازاماتتىق ۇيىمدارىنىڭ ءبىرى تۇركيا جازۋشىلار جانە ونەر قايراتكەرلەر قوعامى (تۇرك س ا ۆ) ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتى 2005 -جىلعى «تۇركى الەمىنە سىڭىرگەن ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» سىيلىعىمەن ماراپاتتادى.

2008 -جىلى تاريحتا العاش رەت «شوقان ءۋاليحانوۆ» اتىنداعى قازاقستاندىق ياحتا اتلانت مۇحيتىن ءجۇزىپ ءوتتى. ياحتا كومانداسى ءۇش اپتا ىشىندە اتلانت مۇحيتى ارقىلى جەر شارىن شارلاپ شىقتى. قازاقستاندىقتار مۇحيت ارقىلى ءوتۋدى 2008 -جىلعى ناۋرىزدىڭ 25 ىندە كانار ارالدارىنان باستادى.

ورتالىق ازيا جاعرافيا قوعامىنىڭ كەڭسەسىنە ءساۋىردىڭ 15 ىندە قازاقستاندىق كەمە باربادوس جاعالاۋىنا كەلگەندە جورىقتىڭ اياقتالعانى تۋرالى حابارلاما كەلدى. ەكيپاجدىڭ بارلىق ءتورت ادامى دا Ⅲ دارەجەلى پوليار جۇلدىزى سىيلىعىنا ۇسىنىلدى.

2010 - جىلى الماتىدا «قازپوشتا» اق جەڭىستىڭ 65 جىلدىعىنا ارنالعان پوشتا ماركاسىن اينالىمعا شىعاردى. ماركادا ماڭگى الاۋدىڭ اياسىندا ماسكەۋ قالاسىن قورعاۋ كەزىندە سوعىستا ەرلىك كورسەتكەن 28 پانفيلوۆشىلارعا ارنالعان ساياباقتاعى داڭق مەموريالى بەينەلەنگەن. ماركانىڭ نومينالى - 32 تەڭگە. سۋرەتشىسى - دانيار مۇحامەدجانوۆ.

2016 - جىلى استانادا «جىبەك جولى» ءرالليىنىڭ رەسمي وكىلدىگى اشىلدى. مۇنداي وفيستەر ماسكەۋدە، پاريجدە، بەيجىڭدە بار.

2017 - جىلى اقتاۋداعى «قازتەڭىزترانس فلوت» كومپانياسىنىڭ عيماراتىندا ليتۆا وكىلدىگى اشىلدى. ليتۆا رەسپۋبليكاسىنىڭ ماڭعىستاۋ وبلىسىنداعى قۇرمەتتى كونسۋلى لاۋازىمىنا مارات ورمانوۆ تاعايىندالدى.

2018 - جىلى قازاقستان العاش رەت لوندون كىتاپ جارمەڭكەسىنە قاتىستى. وندا «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى، سونداي- اق قازاق ادەبيەتىنىڭ كلاسسيكتەرى - مۇحتار اۋەزوۆتىڭ، ورالحان بوكەيدىڭ، گەرولد بەلگەردىڭ شىعارمالارى تانىستىرىلدى. ۇسىنىلعان شىعارمالاردىڭ بارلىعىن بريتانيالىق اۋدارماشى سايمون گەيگان اعىلشىن تىلىنە اۋداردى.

2019 - جىلى بەيجىڭدە جىل سايىنعى الەمدەگى ەڭ ءىرى تۋريستىك كورمەلەردىڭ ءبىرى China Outbound Travel & Tourism Market (COTTM) كورمەسىندە قازاقستاندىق تۋريستىك الەۋەت تانىستىرىلدى. قىتايمەن جۇمىس ىستەيتىن 11 قازاقستاندىق تۋريستىك وپەراتور اۋماعى 60 شارشى مەتر پاۆيلوندا كورمە قاتىسۋشىلارىن قابىلداپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى، ونىڭ تۋريستىك باعدارلارى، ونىمدەرى تۋرالى اقپارات بەردى.